เมื่อถึงเวลาต้องลงทุนหุ่นยนต์และระบบอัตโนมัติเพื่อการแข่งขันในยุคใหม่ ผู้ประกอบการต่างมีคำถามมากมายอยู่ในหัวตั้งแต่ก้าวแรกอย่างการมองหาจุดบอดในโรงงาน ความสูญเสียต่าง ๆ ไปจนถึงการหาเงินทุนและการหา SI แต่ไม่ว่าอย่างไรก็ตามการติดตั้งหุ่นยนต์ในสายการผลิตจำเป็นต้องคำนึงถึง 5 ปัจจัยที่มีความอ่อนไหวต่อความยั่งยืน
ในการลงทุนระบบอัตโนมัติและหุ่นยนต์ทั้งหลายในท้ายที่สุดแล้วผลลัพธ์ที่ต้องการ คือ ความยั่งยืนในธุรกิจที่ครบมิติ การอัพเกรดหรือติดตั้งระบบเข้าไปในสายการผลิตเดิมโดยไม่ได้พิจารณาให้ถี่ถ้วนอาจเปลี่ยนอนาคตที่สดใสให้กลายเป็นความมืดมนหมดหนทางได้เพียพริบตาเดียว โดยประเด็นที่ต้องคิดไว้ในใจและห้ามลืมเด็ดขาดในการติดตั้งระบบอัตโนมัติได้แก่
- ความปลอดภัย (โดยเฉพาะหุ่นยนต์)
การทำงานใด ๆ ก็ตามความปลอดภัยที่มีต้องถือว่าเป็นความสำคัญลำดับที่ 1 โดยเฉพาะอย่างยิ่งระบบอัตโนมัติที่ทำงานได้ด้วยตัวเองแบบไร้คนบังคับ การทำงานอัตโนมัตินั้นสามารถสร้าง Productivity ได้อย่างมากมายมหาศาลและต่อเนื่อง ด้วยความรวดเร็วและแม่นยำ ด้วยศักยภาพเหล่านี้เองการทำงานกับระบบอัตโนมัติและหุ่นยนต์จึมีความอันตรายเพิ่มขึ้นตามมาด้วยเช่นกัน
ชิ้นส่วนที่ขยับอย่างรวดเร็วสามารถก่อให้เกิดอุบัติเหตุได้อย่างง่ายดาย โดยเฉพาะชิ้นส่วนที่มีน้ำหนักมากหรือมีการติดตั้งการทำงานพิเศษ อย่างเช่น หัวเชื่อมสำหรับหุ่นยนต์ เมื่อเกิดอุบัติเหตุขึ้นกับมนุษย์โดยอุปกรณ์เหล่านี้ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นนั้นอาจรุนแรงถึงชีวิตได้
การออกแบบพื้นที่ให้เหมาะสมจึงกลายเป็นสิ่งสำคัญ ไม่ว่าจะระยะห่าง สัญลักษณ์เตือน ระบบหยุดการทำงานฉุกเฉิน หรือในยุค 4.0 เซนเซอร์สำหรับความปลอดภัยต่าง ๆ เป็นสิ่งที่ปฏิเสธไม่ได้เลยทีเดียว ดังนั้นการออกแบบการใช้งานหุ่นยนต์และระบบอัตโนมัติจึงต้องพิจารณาฟังก์ชันการใช้งานในแต่ละส่วนให้รอบคอบและคำนึงถึงความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นได้ เช่น การมีรั้วกั้นสำหรับหุ่นยนต์ขนาดใหญ่ หรือมีเซนเซอร์ตรวจจับการเคลื่อนไหวเพื่อหยุดการทำงานของระบบเมื่อมีการเคลื่อนไหวที่ไม่ได้อยู่ในระบบเกิดขึ้นในพื้นที่ เป็นต้น
- การใช้พลังงานและความคุ้มค่าที่เกิดขึ้น
เป็นที่รู้กันดีว่าการทำงานในโรงงานนั้นมีการใช้พลังงานจำนวนมหาศาล และสำหรับระบบอัตโนมัติต่าง ๆ เองก็เป็นส่วนสำคัญที่เพิ่มปริมาณการใช้พลังงานไม่น้อย ดังนั้นก่อนการติดตั้งจำเป็นต้องพิจารณาภาพรวมให้ดีว่าในท้ายที่สุดแล้วพลังงานที่ใช้นั้นจะเกิดขึ้นเท่าไหร่
เพื่อให้เกิดการใช้พลังงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพและปลอดภัย การสำรวจโครงสร้างพื้นฐานของโรงงานเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่อาจละเลยได้ ไม่ว่าจะเป็นขนาดของสายไฟ จำนวนเฟส ความสามารถในการรองรับพลังงานต่าง ๆ รวมถึงมาตรฐานของอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับพลังงานจะมีส่วนสำคัญอย่างมากในการประเมินความเป็นไปได้ที่อาจเกิดขึ้น
นอกจากนี้การออกแบบระบบให้สามารถเข้าถึงข้อมูลการใช้พลังงานและความสามารถในการปรับแต่งค่าต่าง ๆ เพื่อสร้างความคุ้มค่าในรูปแบบการทำงาน Real-time ถือเป็นแต้มต่อที่สำคัญสำหรับอุตสาหกรรมยุค 4.0
- ความซับซ้อนของแพลตฟอร์มที่ใช้งาน
การใช้งานหุ่นยนต์นั้นไม่ใช่เรื่องง่ายอย่างที่ตาเห็น แม่ว่าในปัจจุบันระบบต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับหุ่นยนต์จะถูกออกแบบให้มีความสะดวกสบายและเข้าถึงง่ายยิ่งขึ้นในการใช้งานแล้ว แต่ในความเป็นจริงแพลตฟอร์มสำหรับการใช้งานหุ่นยนต์นั้นยังคงเป็นสิ่งที่มีรายละเอียดปลีกย่อยอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็นการติดตั้ง การใช้งาน การซ่อมบำรุงระบบ ความสามารถในการเชื่อมต่อและรองรับอุปกรณ์ต่าง ๆ เป็นต้น
การเลือกใช้แพลตฟอร์มนั้นประสบการณ์เป็นสิ่งสำคัญ ความคุ้นเคยในการใช้งานแพลตฟอร์มหนึ่ง ๆ กลายเป็นส่วนสำคัญในการพิจารณาเลือกใช้ได้เป็นอย่างดีเนื่องจากความสะดวก รวดเร็ว ตลอดจนความเข้าใจในการใช้งานที่มากกว่า ทำให้สามารถออกแบบการทำงานและการต่อยอดต่าง ๆ ในระบบเกิดขึ้นได้โดยมีความเสี่ยงที่ต่ำกว่า
ก่อนการเลือกใช้และติดตั้งระบบจึงต้องแน่ใจว่ามีความเข้าใจในความยากง่าย รวมถึงจุดเด่นของระบบว่าสอดคล้องกับความต้องการและทรัพยากรบุคคลที่มีหรือไม่ หรือในการติดตั้งระบบนั้นจะมีการฝึกอบรมจากผู้ขายหรือไม่และมีขอบเขตเนื้อหาการฝึกอบรมเหมาะสมกับความต้องการใช้งานหรือเปล่า
- แผนการสำหรับงานซ่อมบำรุง
หากมีการอัพเกรดระบบหรือติดตั้งเครื่องไม้เครื่องมือใหม่ ๆ สิ่งที่ต้องมีตามมา คือ แผนงานสำหรับการซ่อมบำรุง ไม่ว่าจะเป็นการซ่อมบำรุงทางกายภาพของอุปกรณ์หรือการซ่อมบำรุงในส่วนของซอฟต์แวร์ ระบบดิจิทัล หรือสิ่งที่ไม่อาจจับต้องได้อย่างโปรแกรมการทำงาน
การซ่อมบำรุงสำหรับเทคโนโลยี 4.0 นั้นในเชิงกายภาพอาจมีส่วนคล้ายคลึงกับการซ่อมบำรุงแบบดั้งเดิมอยู่บ้างแต่ไม่ใช่ทั้งหมด เนื่องจากเทคโนโลยีการผลิตยุคใหม่นั้นมีความเกี่ยวข้องกับดิจิทัลอย่างใกล้ชิด อุปกรณ์ต่าง ๆ จึงต้องมีความเชี่ยวชาญพื้นฐานสำหรับระบบอิเล็กทรอนิกส์ไปจนถึงการใช้งานซอฟตร์แวร์คอมพิวเตอร์เบื้องต้น หากระบบมีความซับซ้อน เช่น มีการใช้งาน IIoT, Cloud หรือระบบเครือข่ายที่เกี่ยวข้องกับหลากหลายภาคส่วน การซ่อมบำรุงก็จะต้องมีความเข้าใจภาพกว้างและรายละเอียดปลีกย่อยที่เพิ่มขึ้นเป็นเงาตามตัว หลายครั้งฝ่ายซ่อมบำรุงอาจไม่ใช่วิศวกรที่มีประสบการณ์ด้านเครื่องจักรทั้งหมด แต่จำเป็นต้องมีวิศวกรด้านคอมพิวเตอร์ ระบบ หรือผู้เชี่ยวชาญด้าน IT เป็นผู้ดำเนินการด้วยเช่นกัน
ด้วยจุดเด่นของเทคโนโลยีสมัยใหม่ที่ทำให้เกิดการแบ่งปันและติดตามข้อมูลได้อย่างใกล้ชิดและรวดเร็ว จึงเกิดความโปร่งใส (Transparency) ขึ้นในระบบทำให้สามารถคาดการณ์และวางแผนการซ่อมบำรุงล่วงหน้าได้อย่างแม่นยำและมีประสิทธิภาพ
- ความปลอดภัยทางไซเบอร์
สิ่งใดก็ตามที่มีการเชื่อมต่อและใช้งานระบบเครือข่าย ให้คิดไว้เสมอก่อนว่ามีโอกาสที่จะโดนจู่โจมจากภัยทางไซเบอร์ทั้งหลาย ไม่ว่าการแฮค การแคร็ก โทรจัน มัลแวร์ เวิร์ม การยิงเซิร์ฟเวอร์จากภายนอก การเข้ารหัสเพื่อเรียกค่าไถ่ ฯลฯ สิ่งเหล่านี้สามารถเกิดขึ้นได้อย่างง่ายดายและไม่ใช่เรื่องไกลตัวแต่อย่างใด
แนวทางการป้องกันเบื้องต้นนั้นสามารถดำเนินการตามมาตรฐานการใช้งานของอุปกรณ์แต่ละชริดที่ได้กำหนดเอาไว้ รวมถึงการวางเงื่อนไขการเชื่อมต่อกับอุปกรณ์จากภายนอกที่มีขั้นตอนชัดเจน
นอกจากนี้การมีผู้เชี่ยวชาญหรือที่ปรึกษาด้านความปลอดภัยของระบบโดยเฉพาะจะเป็นอีกหนทางหนึ่งในการป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากภัยทางไซเบอรืที่เกิดขึ้นหลายครั้งแม้จะเกิดเหตุขึ้นแล้วแต่ตัวผู้ประสบเหตุอาจยังไม่รู้ตัวเนื่องจากเป็นการลักลอบขโมยข้อมูล เปิดประตูหลังบ้าน (Backdoor) เพื่อให้เข้าถึงข้อมูลได้มากเท่าที่ต้องการโดยไม่ทำให้เกิดเหตุการณ์ผิดปกติก็เกิดขึ้นได้เช่นกัน
อ้างอิง:
Roboticstomorrow.com/story/2021/03/5-considerations-for-deploying-industrial-robotics/16531/
