Cobot คืออะไร

Cobot หรือที่เรียกอีกชื่อว่า Collaborative Robot คือหุ่นยนต์ที่ถูกออกแบบมาให้สามารถทำงานร่วมกับมนุษย์ได้อย่างปลอดภัยในพื้นที่เดียวกัน โดยไม่ต้องมีสิ่งกีดขวางหรือระบบป้องกันพิเศษเหมือนหุ่นยนต์อุตสาหกรรมทั่วไป (Industrial Robot) Cobot มีจุดเด่นที่การออกแบบให้ทำงานร่วมกับมนุษย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย ด้วยเซนเซอร์ขั้นสูงและเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ที่ช่วยให้ Cobot เข้าใจและตอบสนองต่อสภาพแวดล้อมรอบตัวได้ดี ปัจจุบัน Cobots ได้รับความนิยมอย่างมากในหลากหลายอุตสาหกรรม ไม่ว่าจะเป็นการผลิต การบรรจุภัณฑ์ การตรวจสอบคุณภาพ หรือแม้แต่ในธุรกิจขนาดเล็กและขนาดกลาง ด้วยความสามารถที่ปรับตัวได้หลากหลายและใช้งานง่าย Cobot จึงกลายเป็นตัวเลือกสำคัญสำหรับองค์กรที่ต้องการเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานโดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายสูงในการลงทุนระบบอัตโนมัติแบบเดิม ซึ่งราคาของ Cobots จะแตกต่างกันไปตามขนาดและฟังก์ชันการใช้งาน โดยมีตั้งแต่ Cobots ขนาดเล็ก ราคาประมาณ 270,000 – 700,000 บาท ที่เหมาะสำหรับธุรกิจเล็ก ๆ หรือ SME ไปจนถึง Cobots ระดับกลาง ราคาประมาณ 700,000 – 1,000,000 บาท และ Cobots เฉพาะทางขนาดใหญ่ที่ราคาประมาณ 1,000,000 – 2,000,000 บาท ที่เหมาะสำหรับอุตสาหกรรมการผลิตขนาดใหญ่

Cobot ต่างจาก Industrial Robot ยังไง?

เมื่อพูดถึงหุ่นยนต์ในอุตสาหกรรม หลายคนอาจสงสัยว่า Cobot กับ Robot ต่างกันอย่างไร คำตอบอยู่ที่วัตถุประสงค์และการออกแบบการใช้งาน ซึ่งสามารถแยกความแตกต่างได้ดังนี้

ความปลอดภัยในการทำงานร่วมกับมนุษย์

Industrial Robot หรือหุ่นยนต์อุตสาหกรรมทั่วไป ถูกออกแบบมาให้ทำงานในพื้นที่แยกออกจากมนุษย์ เนื่องจากมีการเคลื่อนไหวที่รวดเร็วและทรงพลัง ทำให้ต้องมีการติดตั้งระบบป้องกัน เช่น รั้วกั้นหรือเซนเซอร์ตรวจจับการเข้ามาใกล้ของมนุษย์ ในทางตรงกันข้าม Cobots ถูกออกแบบให้สามารถทำงานใกล้ชิดกับมนุษย์ได้โดยไม่ก่อให้เกิดอันตราย ด้วยเซนเซอร์ตรวจจับการชนและเทคโนโลยีที่ช่วยลดแรงปะทะ

ความยืดหยุ่นในการใช้งาน

Cobots มีขนาดเล็กกว่า Industrial Robot และสามารถเคลื่อนย้ายหรือปรับตั้งโปรแกรมได้ง่าย ทำให้เหมาะสำหรับงานที่ต้องการความยืดหยุ่น เช่น การประกอบชิ้นส่วนเล็ก ๆ หรือการทำงานที่เปลี่ยนแปลงบ่อย ในขณะที่ Industrial Robot มักเหมาะสำหรับงานที่ต้องการความแม่นยำและความเร็วสูงในปริมาณมาก เช่น การเชื่อมโลหะหรือการพ่นสีในสายการผลิตขนาดใหญ่

ค่าใช้จ่ายและการติดตั้ง

Cobots มีค่าใช้จ่ายในการติดตั้งต่ำกว่า เนื่องจากไม่จำเป็นต้องมีโครงสร้างป้องกันเพิ่มเติม การตั้งค่าและเริ่มใช้งานก็ทำได้รวดเร็วโดยไม่ต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญมากนัก ในขณะที่ Industrial Robot ต้องการพื้นที่ขนาดใหญ่และการติดตั้งที่ซับซ้อน

การบำรุงรักษา

Cobots มีการบำรุงรักษาที่ง่ายกว่า เนื่องจากถูกออกแบบมาให้ทำงานได้หลากหลายและไม่ซับซ้อนเท่ากับ Industrial Robot ที่มีระบบที่ซับซ้อนและต้องการการดูแลที่ละเอียดอ่อน

ความแตกต่างระหว่างการใช้งานด้วยแรงงานคนและ Cobots

ในอุตสาหกรรมการผลิต การเลือกใช้แรงงานคนหรือ Cobots เป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อประสิทธิภาพ คุณภาพ และต้นทุนของกระบวนการผลิต แม้ว่า Cobots สามารถเพิ่มความแม่นยำ ลดข้อผิดพลาด และลดภาระของแรงงานมนุษย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ แรงงานคนยังคงมีบทบาทสำคัญในงานที่ต้องใช้ทักษะเฉพาะทาง การตัดสินใจที่ซับซ้อน และการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า โดยที่การใช้แรงงานคนและ Cobots มีความแตกต่างกัน ดังนี้

ประสิทธิภาพในการทำงาน

• แรงงานคน – มีความยืดหยุ่นสูง สามารถปรับเปลี่ยนกระบวนการทำงานตามสถานการณ์ได้ดี เหมาะกับงานที่ต้องใช้ทักษะ ความคิดสร้างสรรค์ และการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า
• Cobots – ทำงานได้อย่างต่อเนื่องและแม่นยำ ลดข้อผิดพลาดจากมนุษย์ (Human Error) เหมาะสำหรับงานที่ต้องการความเร็วและความแม่นยำสูง เช่น การประกอบชิ้นส่วนขนาดเล็กหรือการตรวจสอบคุณภาพ

ความปลอดภัยในการทำงาน

• แรงงานคน – มีโอกาสเกิดอุบัติเหตุจากความผิดพลาดของมนุษย์ เช่น ความเหนื่อยล้า ความไม่รอบคอบ หรือการทำงานในสภาพแวดล้อมที่อันตราย
• Cobots – ถูกออกแบบมาให้สามารถทำงานร่วมกับมนุษย์ได้อย่างปลอดภัย มีเซนเซอร์ตรวจจับการเคลื่อนไหวเพื่อลดความเสี่ยงในการชนหรือก่อให้เกิดอันตราย ทำให้มีโอกาสเกิดอุบัติเหตุน้อยกว่ามนุษย์อย่างมาก

ต้นทุนในการดำเนินงาน

• แรงงานคน – มีต้นทุนค่าจ้างและสวัสดิการที่เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ นอกจากนี้ยังมีค่าใช้จ่ายด้านการฝึกอบรมและค่าใช้จ่ายที่เกิดจากอัตราการลาออกของพนักงาน
• Cobots – แม้จะมีต้นทุนเริ่มต้นสูง แต่สามารถลดค่าใช้จ่ายในระยะยาวได้ เนื่องจากมีค่าบำรุงรักษาต่ำและสามารถทำงานได้อย่างต่อเนื่อง

ความสามารถในการเรียนรู้และพัฒนา

• แรงงานคน – สามารถเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ ได้ แต่ต้องใช้เวลาในการฝึกอบรมและอาจมีข้อจำกัดด้านความเร็วและความแม่นยำ
• Cobots – สามารถโปรแกรมให้ทำงานซ้ำ ๆ ได้อย่างแม่นยำ และในบางกรณีสามารถเรียนรู้จากข้อมูลที่ได้รับผ่าน AI และ Machine Learning

ความเหมาะสมในการใช้งาน

• แรงงานคน – เหมาะกับงานที่ต้องใช้ทักษะเฉพาะทาง เช่น การประกอบชิ้นส่วนที่ซับซ้อน การควบคุมคุณภาพ และการออกแบบ
• Cobots – เหมาะสำหรับงานที่ต้องการความแม่นยำสูงและทำซ้ำได้ เช่น การบรรจุสินค้า การเชื่อมโลหะ และการประกอบอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์

Cobot มีกี่ประเภท?

Cobot หรือ Cobots มีหลากหลายประเภทที่ออกแบบมาเพื่อตอบสนองความต้องการในงานที่แตกต่างกัน เลือกใช้งานได้ตามความต้องการของอุตสาหกรรมได้อย่างหลากหลาย โดยสามารถแบ่งออกเป็นประเภทหลัก ๆ ได้ดังนี้

Fixed Base Cobot

Cobot ประเภทนี้ถูกติดตั้งในตำแหน่งที่แน่นอนและไม่ได้เคลื่อนที่ เหมาะสำหรับงานที่ต้องการความแม่นยำสูง เช่น การประกอบชิ้นส่วน การตรวจสอบคุณภาพ หรือการเชื่อมโลหะ ข้อดีของ Fixed Base Cobot คือความมั่นคงและความน่าเชื่อถือในงานที่ต้องการความละเอียดสูง

Mobile Cobot

Cobot ประเภทนี้ติดตั้งบนแพลตฟอร์มที่สามารถเคลื่อนที่ได้ เช่น หุ่นยนต์เคลื่อนที่อัตโนมัติ (Autonomous Mobile Robot หรือ AMR) Mobile Cobot เหมาะสำหรับงานที่ต้องการการเคลื่อนที่ เช่น การขนส่งวัสดุในโรงงานหรือการทำงานในคลังสินค้า ข้อดีคือสามารถเพิ่มความยืดหยุ่นในการทำงานและลดเวลาในการขนส่ง

Dual-arm Cobot

Cobot ประเภทนี้มีความพิเศษที่การออกแบบให้มีแขนสองข้าง ซึ่งเลียนแบบการทำงานของมือมนุษย์ ช่วยให้สามารถดำเนินงานที่ซับซ้อนหรือขั้นตอนที่ต้องใช้การประสานงานของสองมือได้ เช่น การประกอบชิ้นส่วนที่ต้องการความละเอียดและความแม่นยำสูง Dual-arm Cobot มักถูกใช้งานในสายการผลิตที่ซับซ้อน เช่น การประกอบอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ การผลิตสินค้าที่ต้องการความประณีตสูง หรือการบรรจุสินค้าที่มีลักษณะเปราะบาง

Wearable Cobot

Wearable Cobot หรือหุ่นยนต์ที่สามารถสวมใส่ได้ถูกออกแบบมาเพื่อเพิ่มศักยภาพของมนุษย์ในงานที่ต้องใช้แรงหรือความทนทานสูง ตัวอย่างเช่น ชุดช่วยยกน้ำหนัก (Exoskeleton) ที่ช่วยให้พนักงานสามารถยกของหนักได้โดยไม่ต้องออกแรงมากจนเกินไป ลดความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บ Wearable Cobot ยังถูกใช้อย่างแพร่หลายในงานที่เกี่ยวข้องกับการก่อสร้าง การซ่อมบำรุง และการขนย้ายวัสดุในคลังสินค้า

Collaborative Welding Cobot

สำหรับงานเชื่อมโลหะที่ต้องการความแม่นยำและคุณภาพสูง Collaborative Welding Cobot เป็นตัวเลือกที่เหมาะสมที่สุด Cobot ประเภทนี้ถูกออกแบบมาเฉพาะเพื่อรองรับการเชื่อมโลหะที่มีความซับซ้อน เช่น การเชื่อมในตำแหน่งที่เข้าถึงยาก หรือการเชื่อมที่ต้องการควบคุมความร้อนอย่างละเอียด Cobots เหล่านี้สามารถทำงานได้ต่อเนื่องและคงคุณภาพงานได้สม่ำเสมอ โดยลดความผิดพลาดที่อาจเกิดจากมนุษย์ งานเชื่อมที่ได้จาก Collaborative Welding Cobot มีความแม่นยำสูงและตอบสนองความต้องการในอุตสาหกรรมที่ต้องการคุณภาพและความปลอดภัย เช่น อุตสาหกรรมยานยนต์ อุตสาหกรรมการผลิตเครื่องจักร

ตัวอย่างการนำ Cobots ไปปรับใช้ในอุตสาหกรรมการผลิต

อุตสาหกรรมยานยนต์

ในอุตสาหกรรมยานยนต์ Cobots ถูกนำมาใช้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการประกอบชิ้นส่วนยานยนต์ เช่น การขันสกรู การติดตั้งกระจก หรือการเชื่อมชิ้นส่วนโลหะ อีกทั้งยังสามารถนำมาใช้ในกระบวนการตรวจสอบคุณภาพร่วมกับระบบวิชัน (Machine Vision) เพื่อตรวจสอบรอยเชื่อม รอยขีดข่วน หรือข้อบกพร่องของชิ้นส่วนต่าง ๆ ได้อย่างละเอียด

อุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์

ในอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งต้องการความละเอียดและความแม่นยำสูง Cobots มีบทบาทสำคัญในการประกอบแผงวงจรพิมพ์ (PCB) โดยช่วยจัดวางและติดตั้งอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ลงบนบอร์ดวงจรได้อย่างแม่นยำ นอกจากนี้ยังสามารถใช้ในกระบวนการบัดกรีอัตโนมัติ ซึ่งช่วยลดปัญหาการบัดกรีผิดตำแหน่งหรือความร้อนสูงเกินไป

อุตสาหกรรมโลหะและการผลิตชิ้นส่วน

ในอุตสาหกรรมโลหะและการผลิตชิ้นส่วน Cobots ถูกนำมาใช้ในกระบวนการเชื่อมโลหะ โดยเฉพาะการเชื่อมแบบ MIG/TIG ซึ่งต้องการความแม่นยำสูง ทำให้ได้รอยเชื่อมที่เรียบร้อยและมีคุณภาพสม่ำเสมอ นอกจากนี้ยังสามารถใช้ในกระบวนการตัดและเจียรโลหะ ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงที่เกิดจากการใช้เครื่องมือตัดด้วยมือของแรงงานมนุษย์ อีกทั้งยังสามารถช่วยขนย้ายวัตถุดิบหนัก ลดภาระงานของพนักงานและลดความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ

สรุปการใช้งาน Cobots ในอุตสาหกรรม

Cobots หรือ Collaborative Robots คือ เครื่องมือที่ช่วยยกระดับการทำงานในอุตสาหกรรมให้มีความยืดหยุ่น ปลอดภัย และมีประสิทธิภาพสูงขึ้น ความสามารถในการทำงานร่วมกับมนุษย์อย่างใกล้ชิดและการปรับตัวให้เข้ากับงานที่หลากหลายทำให้ Cobots กลายเป็นส่วนสำคัญของอุตสาหกรรมสมัยใหม่ การใช้งาน Cobots ไม่เพียงแต่ช่วยลดต้นทุนและเพิ่มผลผลิต แต่ยังสร้างความปลอดภัยและโอกาสใหม่ ๆ ในการพัฒนานวัตกรรม เทคโนโลยีนี้จึงเป็นกุญแจสำคัญสำหรับองค์กรที่ต้องการปรับตัวให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงในยุคอุตสาหกรรม